Kisufréttir

Mjög algeng mýta um kattahald er að ef fólk ætlar að fá sér kött þá sé best að taka eins ungan kettling og hægt er, og að þeir séu tilbúnir fyrir ný heimili um leið og þeir hafa lært á kassann og eru farnir að borða mat í föstu formi. Þetta heyrist líka í samhengi við að fá kött inn á barnaheimili eða þar sem annar köttur er fyrir – því er haldið fram að því yngri sem kettlingurinn er, því auðveldara er að aðlaga hann að heimilinu.

Samkvæmt reglugerðum um dýravelferð þá má ekki aðskilja kettlinga frá mömmu sinni fyrir 8 vikna aldur. Það er hins vegar algjört lágmark og flestir sérfræðingar eru sammála um að það sé betra fyrir kettlinga að vera með móður sinni og systkinum fram að allt að 12-14 vikna aldri.

Rannsóknir sýna að því yngri sem kettlingar eru þegar þeir eru aðskildir frá móður sinni, því meiri líkur eru á því að þeir þrói með sér stress einkenni og hegðunarvandamál, sem gæti komið fram sem vandamál við klósettvenjur (s.s. pissa og/eða kúka á aðra staði en í kattasandinn) eða árásarhneigð gagnvart manneskjum og öðrum dýrum.

Úti í náttúrunni er algengt að kettlingar hætti á spena við 4-8 vikna aldur, en þeir fylgja samt sem áður móður sinni fram að 16-18 vikna aldur. Þessa fyrstu 4 mánuði lífsins læra þeir mikilvæga félagslega þætti af móður sinni og systkinum.

Kettlingar sem eru aðskildir frá móður sinni fyrir 8 vikna aldur eru mikið líklegri til að vera árásargjarnir gagnvart ókunnugum, en kettlingar sem eru aðskildir við 12-13 vikna aldur. Kettlingar sem fara á ný heimili við 14 vikna aldur eða seinna eru mun ólíklegri til að vera árásargjarnir gagnvart ókunnugu fólki eða öðrum köttum. Önnur algeng hegðun hjá köttum sem voru aðskildir snemma frá móður sinni (fyrir 12 vikna aldur) er þrálát sogþörf (t.d. teppi eða flíkur), nartþörf (t.d. að naga og éta dót, plast, plöntur, snúrur o.s.frv.) og óhófleg feldþrif sem gætu endað með skallablettum eða sárum.

Í fullkomnum heimi hefðu svona hegðunarvandamál engin áhrif á framtíð þessara kettlinga og eigendur þeirra, en því miður er það ekki raunin. Ef kisa er gjörn á að naga og éta alls konar hluti á heimilinu aukast líkurnar verulega á háum dýralæknakostnaði, þar sem aðskotahlutir festast í maga og görnum eða kötturinn verður fyrir eitrunaráhrifum. Sömuleiðis er þreytandi og erfitt að vera með kött sem bítur allt í einu í miðju dekri, að því virðist upp úr þurru, og þeim ekki treystandi t.d. að vera í kringum börn eða önnur gæludýr. Hvað þá að koma endurtekið að hlandblautri sæng eða kúk í skó.

Þessar erfiðu kisur enda oft hjá okkur á einn eða annan hátt. Enn eru mjög margir sem telja ekkert annað vera í stöðunni en að láta aflífa greyið kisuna og við höfum tekið til okkar töluvert margar kisur sem voru hársbreidd frá aflífun. Aðrir hleypa kisunum út og telja að þær spjari sig betur í náttúrunni (sem er ekki raunin þegar köttur hefur verið alinn upp á heimili) og við endum á að bjarga hræddri og umkomulausri kisu inn af götunni.

Hafðu eftirfarandi í huga þegar þú ákveður að taka að þér kettling:

🐾 Hvernig eru augun á litin á kettlingnum? Kettlingar fæðast með blá augu og fá ekki sinn rétta augnlit fyrr en við 7-8 vikna aldur og því eru bláeygðir kettlingar of ungir til að fara frá móður!

🐾 Færðu kettlinginn bólusettan, örmerktan og ormahreinsaðan? Kettlingur ætti að fá fyrstu bólusetningu við 8-12 vikna aldur og aðra bólusetningu 3-4 vikum seinna.

🐾 Færðu heilsufarsbók með kettlingnum? Dýralæknar skrá bólusetningar, ormahreinsanir og aðrar athugasemdir við kettlingaskoðun í heilsufarsbók sem kettlingurinn fær með sér heim. Þetta vottar fyrir að kettlingurinn hafi hlotið skoðun og sé bólusettur.

🐾 Liggur seljanda á að koma kettlingnum á heimili? Oft er það merki um að seljandi hafi ekki hag kettlingsins í huga, heldur sé að reyna að losna undan fóður- og kattasandskostnaði.

🐾 Kisur geta orðið 18-20 ára gamlar (sumar verða jafnvel eldri en það) og því er þetta langtíma skuldbinding að taka að sér kött.

🐾 Það er kostnaðarsamt að vera með gæludýr – en það er mikið dýrara að eiga vansælann og stressaðan kött, bæði veraldlega og tilfinningalega, og því borgar það sig að bíða í nokkrar vikur í viðbót til að leyfa kettlingnum að fá það uppeldi sem hann þarf hjá mömmu og systkinum 💖

Allir kettlingar sem fá heimili í gegnum Villiketti eru örmerktir, bólusettir, ormahreinsaðir og geldir eða fá með sér inneign í geldingu. En svo mælum við líka svo innilega með að bjóða fullorðnum ketti heimili – það er bæði auðveldara að sjá persónuleikann þeirra, þeir eru oft rólegri og kisurnar okkar eru svo þakklátar fyrir að fá loksins öruggt skjól 🥰

Í dag er Rainbow Bridge Rememberance Day og við minnumst þeirra sem hafa farið yfir regnbogabrúnna Það er því miður hluti af okkar starfi að kveðja kisur eins og það er að taka á móti þeim – og í öllum tilfellum getum við að minnsta kosti glaðst yfir því að þær kisur sem falla frá fengu að upplifa hlýjuna innan um mannfólkið og deyja í öruggu umhverfi. Í ár höfum við fengið allan skalann, frá andvana fæddum kettlingum að öldungum sem hreinlega kláruðu sinn lífskraft.

Í tilefni dagsins þá viljum við segja ykkur söguna af Jennýju. Við vonum að Jenný okkar vekji alla til umhugsunar þegar það kemur að því hvort það sé betra að gelda kettina sína eða ekki.

Jenný var tæplega 5 ára gömul og kom til okkar með 8-9 vikna gamla kettlinga. Hún fékk yndislegt fósturheimili sem aðstoðaði hana við að koma kettlingunum á legg og þegar kettlingarnir voru tilbúnir fóru þeir á sín framtíðarheimili. En strax morguninn eftir að kettlingarnir fóru á heimili beið fóstrunnar skelfileg sjón – Jenný lá dáin á gólfinu

Það hafði ekkert gefið til kynna að Jenný hafði verið veik, en fóstran hafði fundið fyrir einhverju skrítnu við magasvæðið daginn áður og hafði ætlað með hana í skoðun strax eftir helgi. Þar sem Jenný dó svo skyndilega þá vildum við frekari svör varðandi dánarorsök og óskuðum eftir krufningu.

Þegar við svo loksins fengum niðurstöðuna, kramdi það algjörlega hjörtun okkar. Jenný var kettlingafull, með 8 fóstur og gengin u.þ.b. mánuð! Ógeldur fress hefur sennilega náð henni örfáum dögum áður en hún kom til okkar og líkaminn hennar einfaldlega gafst upp við álagið.

Við erum ekki að reyna að vera leiðinleg þegar við biðjum ykkur um að gelda kisurnar ykkar og sýna ábyrgð í verki! Við sjáum það reglulega hvað gerist þegar kettlingar verða kettlingafullir, þegar læður eignast got eftir got eftir got. Þegar kettlingar fæðast úti, nærast illa og koma veik til okkar. Þegar heimili fer úr því að eiga 5 kisur, í að eiga 15 kisur, í að eiga 30 kisur á innan við ári – því kisurnar voru aldrei geldar. Þegar kettlingar eru teknir of snemma frá móður sinni og systkinum.

Það erum við sem þurfum að takast á við afleiðingar af slæmum ákvörðunum. Við tökum að okkur kisurnar þegar allt fer úr böndunum, við tökum læðurnar þegar það hentar ekki lengur að láta þær eignast kettlinga, við tökum stressuðu eða árásargjörnu kisurnar sem misstu af uppeldistímabilinu hjá móður og systkinum.

Við vonum að þið hugsið til Jennýjar þegar þið hugsið hvað það væri nú krúttlegt að leyfa Snúllu litlu að eignast eitt got í viðbót. Eða þegar þið sjáið sama fólkið auglýsa kettlinga trekk í trekk.

Takk kærlega fyrir að gefa ykkur tíma til að lesa þennan pistil Ef þið viljið styrkja okkur sem tökum við öllum kisum í vanda, þá er hægt að leggja inn á sjúkrasjóðinn okkar: kt 710314-1790, rkn. 0111-26-73030 eða kaupa styrk á https://www.villikettir.is/…/styrkja-villiketti-um…/

Aðalfundur Villikatta verður haldinn þann 20. mars kl. 18:00. Á dagskrá eru hefðbundin aðalfundarstörf.

Frestur til að skila inn framboðum í stjórn og tillögum að lagabreytingum rennur út þann 13. mars. Framboð skulu send á netfang félagsins villikettir@villikettir.is, þar sem tekið er fram nafn og kennitala og hvort framboð er í stjórn eða varastjórn. Kjörgengi til stjórnar eru meðlimir sem að hafa haft fulla meðlimagildingu í 2 ár, nema með samþykki sitjandi stjórnar.

Tillögur um lagabreytingar skulu berast á sama netfang.

Nánari upplýsingar koma er nær dregur.

Árið 2022 var svo sannarlega ekki minna annasamt en fyrri ár í starfi Villikatta. Um 220 kettlingar og yfir 380 fullorðnir kettir voru á einum eða öðrum tímapunkti í umsjá félagsins á landsvísu á árinu. Yfirleitt er ekki erfitt að finna framtíðarheimili fyrir kettlinga í okkar umsjá, en það hefur reynst okkur erfiðara að finna ný heimili fyrir fullorðnu kisurnar okkar. Sem er miður, því þessir yndislegu kettir sem enda hjá okkur hafa margir hverjir átt erfitt uppdráttar og eiga svo sannarlega skilið að eignast sinn griðastað á góðum heimilum. 

Undanfarin misseri hefur starfsemi Villikatta tekið ákveðnum breytingum að því leyti að enn stærri hluti af þeim köttum sem koma til okkar eru svokallaðir vergangskettir. Þetta eru fyrrum heimiliskettir sem af einhverjum orsökum hafa farið á vergang, týnst eða hreinlega verið bornir út. Félagið er reglulega beðið um að koma og aðstoða við að ná inn köttum sem eru á þvælingi í kringum mannabústaði. Þegar þessir kettir eru teknir inn er byrjað á að athuga hvort þeir séu örmerktir svo hægt sé að hafa samband við eiganda. En ef örmerki finnst ekki og engir eigendur gefa sig fram þegar kisur eru auglýstar þá þarf að finna þeim ný heimili. Þessi gríðarlega aukning vergangskatta síðustu ár sýnir hversu mikilvægt það er að örmerkja alla heimilisketti, svo þeir komist hratt og örugglega heim til sín þegar þeir finnast. 

Nokkuð hefur verið um að slasaðir eða veikir kettir koma í okkar umsjá og hefur sjúkrasjóður félagsins fundið töluvert fyrir því. Dýralæknakostnaður er risastór útgjaldaliður í rekstri félagsins, þegar um er að ræða um 600 ketti og kettlinga á landsvísu yfir árið. Félagið starfar eftir „no-kill“ viðmiðum og því gerum við allt sem í okkar valdi stendur til að aðstoða og bjarga kisum í neyð. Því miður náum við þó ekki alltaf að grípa nógu snemma inn í hjá veikum villi- og vergangsköttum og því þurfum við stundum að leyfa kisu að fara til hinstu hvílu, og þá einungis ef það liggur fyrir í samráði við dýralækni að enginn möguleiki er á neinum lífsgæðum fyrir köttinn.  

Með árunum bætist við reynsla og þekking í starfið og nú er það svo að villtir kettir sem áður hefðu verið eyrnamerktir og sleppt aftur eru í auknum mæli teknir inn og reynt að manna. Það getur tekið tíma en tími og þolinmæði er einmitt það sem þessir kettir þurfa. Í kjölfar þessa breytinga í starfsháttum höfum við tekið inn eyrnamerkta ketti og þeim hefur verið gefinn möguleiki á að gerast heimilisköttur. Þó þessir kettir eru mjög varir um sig lengi vel þá sjáum við oftar en ekki að þeir eru því fegnir að komast inn í hlýjuna. 

Störf félagsins eru margvísleg og öll eru þau unnin í sjálfboðavinnu. Því treystir félagið á hóp sjálfboðaliða sem fúsir gefa köttunum af sínum tíma og sinna þeim af alúð og næmni. Það er ekki sjálfgefið og þeim er seint fullþakkað fyrir að gefa köttum, sem sumir hafa litla umhyggju fengið um ævina, sinn frítíma.  Kettirnir launa starfið ríkulega þegar árangur næst, en það er fátt sem gleður hjarta sjálfboðaliðans meira en fyrsta klappið eða fyrsta malið frá ketti sem kom hræddur og velktur inn. Ekki má heldur gleyma samstarfsaðilum okkar, kæru dýralæknastofunum sem finna alltaf tíma fyrir okkar skjólstæðinga og sinna þeim af alúð og fagmennsku.   

Villikettir gætu ekki haldið út þessu kröftuga starfi án allra kisuvinanna sem styrkja félagið reglulega á einn eða annan hátt – góðvild ykkar er ómetanleg. Hægt er að gerast félagi Villikatta og greiða árgjald, en nú er einnig hægt að greiða frjáls framlög í vefverslun félagsins, þar sem um er að ræða eingreiðslu. Svo ekki sé minnst á allan þann varning sem hægt er að versla í vefversluninni. Einnig er hægt að styrkja sjúkrasjóð Villikatta á landsvísu beint með millifærslu inn á kt. 710314-1790, reikn. 0111-26-73030, en sjúkrasjóðurinn greiðir fyrir allt frá bólusetningum að lífsnauðsynlegum aðgerðum fyrir skjólstæðinga okkar um allt land.